Polder Himpensermar: inrichting als waterberging

We willen in het najaar van 2024 aan de slag met de inrichting van de polder Himpensermar onder Leeuwarden als waterberging. Door klimaatverandering krijgen we steeds vaker te maken met extreme neerslag. Door de polder opnieuw in te richten kunnen we deze in extreem natte perioden als tijdelijke waterberging inzetten.

Project opgesplitst in vier deeltrajecten

Omdat de inrichting van de polder Himpensermar uit onderdelen met verschillende doorlooptijden bestaat, hebben we besloten het project op te knippen in vier deeltrajecten. Deze trajecten hebben elk een eigen planning qua voorbereiding en uitvoering.

Wat is de huidige stand van zaken?

Hieronder geven we per deeltraject de stand van zaken (oktober 2024) aan:

Deeltraject 1: inrichten van de polder als waterberging

Het verkrijgen van de ontheffing voor de Wet natuurberscherming door provincie Fryslân loopt al bijna een jaar. De provincie heeft hierover extra vragen gesteld. Deze vragen zijn door ons beantwoord en zijn weer ingediend ter beoordeling. We verwachten in oktober 2024 uitsluitsel.
In de polder hebben we de twee (hoofd)watergangen die van noord naar zuid lopen geïnventariseerd om eventuele maatregelen te bepalen.
De aanleg van de de dammen en duikers in de polder wordt samen met de aanleg van de waterinlaat uitgevoerd.

Deeltraject 2: onderhoud/ophogen van de westelijke en noordelijke waterkering (polderdijk)

Tijdens de aanbestedingsprocedure heeft gemeente Leeuwarden ons een partij grond/klei aangeboden. Deze grond kunnen we goed gebruiken voor het onderhoud van de waterkering langs de westelijke ringvaart. We hebben de procedure aangepast om hierop te kunnen inspelen, ook omdat de grond dichtbij ligt. De grond komt uit de nieuwe woonwijk Unia aan de andere kant van de Wâldwei.
De werkzaamheden starten naar verwachting in november 2024. We willen het werk voor het broedseizoen 2025 afronden.
We overleggen met de wegbeheerder (gemeente Leeuwarden) over het transport van grond uit de woonwijk Unia en de te nemen maatregelen.
Voor de aanvoer van de grond richten we aan de noordkant van de westelijke ringvaart een tijdelijke dam in, naast de afvoersloot van het gemaal.
Bij het maken van de plannen bleek het gedeelte tussen de molen en Restaurant Gasterij de Wâldwei moeilijk te bereiken voor de aanvoer van grond. Daarom is dit gedeelte toegevoegd aan deeltraject 3.
Na het selecteren van de aannemer (begin november 2024) nemen we contact op met de pachters van de percelen direct naast de westelijke en noordelijke waterkering (oostkant van de molen) om de uitvoering van het werk af te stemmen.

Deeltraject 3: maatregelen rondom Restaurant Gasterij de Wâldwei (inclusief het onderhoud aan de noordelijke waterkering)

Voor de waterkering op het erf aan de zuidkant van Gasterij de Wâldwei zijn we eind augustus/begin september 2024 met Staatsbosbeheer en de Gasterij een 'akkoord op hoofdlijnen' voor het voorlopige ontwerp overeengekomen.
Er is voor dit deeltraject een bouwteam ingesteld. Hierbij is aannemer Knipscheer uit Heerenveen voorlopig geselecteerd als meest geschikte partij.
De planning is dat we het hoofdlijnenakkoord in ongeveer 2 tot 3 maanden uitwerken naar een, voor alle partijen acceptabel definitief ontwerp. Met dit ontwerp gaan we de resterende procedures in.
De procedures bestaan uit het vergunningentraject en de uitvoeringsplanning die we met onze bouwteampartner opstellen.

Deeltraject 4: inrichten waterin- en -uitlaat aan de zuidkant op de locatie van de voormalige boerderij

Detaillering van de hydrologische berekeningen geven aanleiding om het voorlopige ontwerp aan te passen. Dit proces loopt nu.
Hoe we de polder bij een inzet als waterberging vullen met water en weer legen werken we nu verder uit. Mogelijk zijn hiervoor aan zowel de noord- als zuidkant van de polder voorzieningen voor een tijdelijke pompopstelling nodig. Hoe dit verder vorm krijgt, werken we in de komende periode verder uit. Het resultaat bespreken we met de betrokken partijen.
Na akkoord van de betrokken partijen werken we het definitieve ontwerp verder technisch uit. Daarna doorlopen we de aanbestedingsprocedure voor dit deeltraject.

Wat hebben we tot nu toe gedaan?

December 2023: de natuurtoets (waterspitsmuis en heikikker) werd uitgevoerd en we dienden de aanvraag voor ontheffing om de werkzaamheden te mogen uitvoeren in bij provincie Fryslân. Ook werd na een succesvolle aanbesteding onder ingenieursdiensten ingenieursbureau Antea Group geselecteerd en opdracht verleend.
Januari/februari 2024: ingenieursbureau Antea Group startte met het uitwerken van de schetsontwerpen. Zij onderzochten eerst de mogelijkheden en de keuze van de ontwerpen voor de nieuwe waterin- en -uitlaat en keringen. Hierbij hielden ze rekening met de gestelde eisen.
Januari/februari 2024: aannemer Van der Meer baggerde de westelijke ringvaart. De bagger droogt naast de vaart een seizoen lang in. De bagger willen we later gebruiken bij het onderhoudswerk aan de kering.
Voorjaar 2024: persoonlijke overleggen over de varianten en gezamenlijk overleg met de direct betrokkenen over het voorkeursontwerp.

Ook is dit project aangemeld voor de subsidiemogelijkheid GLB-NSP. Met de perceeleigenaar Staatsbosbeheer onderzoeken we de mogelijkheden om werk met werk te maken.

Planning (onder voorbehoud)

De planning van de start van de werkzaamheden is naar verwachting als volgt:

Na broedseizoen 2025: start uitvoering deeltraject 1 (inrichten van de polder als waterberging).
Laatste kwartaal 2024: start uitvoering deeltraject 2 (onderhoud/ophogen van de westelijke en noordelijke waterkering).
Voorbereiding in 2024/uitvoering in 2025: deeltraject 3 (maatregelen Restaurant Gasterij de Wâldwei, inclusief onderhoud
noordelijke waterkering).
Na broedseizoen 2025: start uitvoering deeltraject 4 (inrichten waterin- en -uitlaat zuidkant).