Vismigratie: meer ruimte voor vissen

💡 Wil je zien hoe het werkt?

Bekijk de unieke videobeelden van onze slimme vislift in de Bouwepet. Een camera registreert elke vis die doorheen zwemt - van klein vetje tot grote snoek.

Waarom is vismigratie belangrijk?

Veel vissoorten zijn afhankelijk van verschillende watergebieden. In het voorjaar trekken soorten zoals snoek, brasem en blankvoorn van dieper water (de Friese boezem) naar ondiepe, plantenrijke polders om te paaien. In het najaar zwemmen ze weer terug naar dieper water.

Andere vissen, zoals paling, spiering, bot, stekelbaars en rivierprik, hebben zowel zout als zoet water nodig. Ze zwemmen van de Waddenzee via grotere vaarten en kanalen naar de polders om zich voort te planten of op te groeien. Later keren ze terug naar het zoute water.

Een goede visstand is belangrijk omdat vissen:

• het water in balans houden
• voedsel zijn voor andere dieren
• bijdragen aan biodiversiteit
• zorgen voor schone en gezonde wateren

In onderstaande video vertellen we meer over ecologie en vismigratie:

Verschillende types vispassages

We gebruiken verschillende oplossingen om vissen te helpen:

Vistrap - Deze helpen vissen om (kleinere) hoogteverschillen te overbruggen. Dit gebeurt door het hoogteverschil op te splitsen in kleinere stappen met een soort trap. De vis kan dan iedere keer een treetje hoger zwemmen tegen de stroom in. 

Ondergrondse vispassage - Het peilverschil tussen polders en boezem kan wel tot 2,5 meter zijn. Om te zorgen dat vissen dit peilverschil kunnen overbruggen is er een meer technische oplossing nodig. Vissen worden gelokt met een lokstroom naar een wachtruimte, waarna kleppen open en dicht gaan en het waterpeil stijgt of zakt.

Vislift - In natuurgebied de Bouwepet bij Gytsjerk hebben we onze eerste lift voor vissen geplaatst. In de Vislift houden camera’s alle vissen die gebruik maken van de passage in de gaten. Zo weten we precies hoeveel vissen er zwemmen en hoe ze migreren. Bekijk de videobeelden op de pagina van De Bouwepet.

Visvriendelijke pompen - Speciale pompen die vissen veilig doorlaten zonder schade.

Viskleppen in sluisdeuren - Openingen in sluisdeuren waar vissen doorheen kunnen zwemmen. 

Lokstromen - Kunstmatige waterstromen die vissen de juiste richting wijzen. Vissen oriënteren zich op stroming: in het voorjaar zwemmen ze tegen de stroom in, in het najaar met de stroom mee.

Hoe werken vispassages?

Vispassages werken slim met het natuurlijke gedrag van vissen. We maken gebruik van lokstromen die vissen aantrekken naar de ingang van een vispassage. Vissen zwemmen tegen deze stroom in en verzamelen zich in een wachtruimte.

Na een bepaalde tijd gaat de klep aan de ene kant dicht en aan de andere kant open. Het waterpeil in de passage stijgt of zakt naar het juiste niveau. Zo kunnen vissen veilig verder zwemmen naar hun bestemming.

Bekijk onderstaande animatie over vispassages: 

Project Ruim Baan voor Vissen

We werken samen met andere waterschappen aan het project 'Ruim Baan voor Vissen'. Dit project verbetert de vismigratie tussen de zoute Waddenzee en de zoete binnenwateren. Partners zijn Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Noorderzijlvest, Hunze en Aa's en Hogeschool Van Hall Larenstein. Het Waddenfonds draagt bijna 12,8 miljoen euro bij aan dit project.

Meer weten over dit project? Kijk op de projectpagina Ruim Baan voor Vissen.

Van hoofdroutes naar lokaal niveau

We werken systematisch aan het verbeteren van de vismigratie. Eerst richten we ons op de hoofdroutes - de 'snelwegen' waar veel vissen gebruik van maken. Denk aan grote vaarten en kanalen. Daarna pakken we knelpunten op meer lokaal niveau aan: de 'secundaire wegen'.

Zo worden steeds grotere delen van Fryslân en een deel van het Groninger Westerkwartier toegankelijk voor vissen. Het doel is om tegen eind 2025 een groot deel van de resterende knelpunten op te lossen.

Samen werken aan gezond water

Door te investeren in vismigratie werken we aan een toekomstbestendig watersysteem. Dit past bij onze kernwaarden:

• Betrouwbaar: we doen wat we zeggen en zorgen voor duurzame oplossingen
• Duurzaam: we beschermen het waterleven voor nu en toekomstige generaties
• Samen: we werken met andere waterschappen, natuurorganisaties en onderzoeksinstituten
• Innovatief: we zoeken naar slimme, kostenbesparende oplossingen

Het resultaat

Met al deze maatregelen werken we aan het herstel van de populaties trekvissen in de Waddenzee. We zorgen ervoor dat het ecologisch evenwicht tussen de Waddenzee en het Friese achterland herstelt.

Want bij Wetterskip Fryslân zorgen we ervoor dat niet alleen jij veilig kunt wonen, werken en recreëren in Friesland en een deel van het Groninger Westerkwartier, maar dat ook vissen zich vrij kunnen bewegen in ons mooie watersysteem. Samen werken we aan schoon, veilig en gezond water voor iedereen!