Verbeteren waterkeringen Terherne

Wat is een waterkering?

In ons werkgebied liggen langs diverse vaarten en meren waterkeringen die wij beheren en onderhouden. Een waterkering is een dijk langs een vaart of meer. Deze keringen houden bij hoge waterstanden in de Friese boezem (stelsel van meren, vaarten en sloten), veroorzaakt door extreme neerslag en vaak met opstuwing van water door wind, het water tegen. De keringen beschermen het achterliggende gebied tegen wateroverlast.

Verbeteren waterkeringen

We controleren eens in de zes jaar of de waterkeringen in ons werkgebied voldoen aan de veiligheidsnormen. Uit deze controle blijkt dat diverse waterkeringen op allerlei locaties in de gemeente De Fryske Marren niet hoog en/of stabiel genoeg zijn. Meestal komt dit door zetting/bodemdaling (door natuurlijke processen en menselijk ingrijpen) of door een achterliggende sloot. Dit betekent niet dat je gelijk gevaar loopt. We verbeteren de keringen, zodat deze voldoen aan de eisen. Zo is het gebied beter beschermd tegen wateroverlast.

Waar gaan we aan de slag in Terherne?

Op onderstaande kaart zie je de tracés van de waterkeringen die we gaan verbeteren:

Groene lijnen: trajecten die voldoen aan de veiligheidseisen en dus niet worden verbeterd.
Rode lijnen: trajecten die moeten worden verbeterd.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.

In het totale projectgebied gaan we ongeveer 5,5 kilometer aan waterkeringen herstellen. Afgelopen zomer zijn we gestart met de voorbereidingen. Het hele project ronden we naar verwachting in de loop van 2025 af.

We geven hieronder uitleg over de trajecten die we in Terherne aanpakken.

Deeltraject Nije Slachtedyk

We gaan de waterkering vanaf het bruggetje over de Jongebuorster Feart tot de ingang van Strandcamping Terherne over een lengte van 1,1 kilometer met gemiddeld 25 centimeter verhogen en verbreden met grond. Daarbij wordt het fiets-/wandelpad ook vernieuwd. De naastliggende sloot wordt verlegd om de stabiliteit van de waterkering te verbeteren.

Op de onderstaande luchtfoto zie je in het rood het traject dat we gaan verbeteren:

Klik op de afbeelding voor een vergroting.

Het bestaande pad komt bovenop de kering te liggen. Voor het pad gebruiken we in overleg met de gemeente De Fryske Marren een nieuw type (half)verharding, zodat het ook in de winterperiode goed begaanbaar blijft.

Deeltraject Jongebuorster Feart/camping Van der Meer

Langs de westkant van de Jongebuorster Feart wordt de polderdijk verhoogd. Daar waar de kering overgaat op het terrein van camping Van der Meer worden de damwanden vervangen en op hoogte gebracht. Het hoogtetekort over dit traject van 760 meter varieert tussen de 10 en 20 centimeter.

Deeltraject Waterpark de Zoutpoel

Dit traject van ongeveer 640 meter loopt vanaf het bruggetje over de Jongebuorster Feart tot aan de Seine. In overleg met de VvE Waterpark de Zoutpoel werken we hier een aantal varianten uit.  

Deeltraject Seine-It Efterom

De kering ten noorden van Waterpark de Zoutpoel wordt vrijgemaakt van bomen, verbeterd en aangesloten op het erf aan de Harspit nummer 23. Tussen Harspit 1 en Strikel 25 worden de bomen gekapt en wordt de kering opgehoogd. Vanaf de Strikel 1 tot It Efterom wordt de kering opgehoogd. Ter plaatse van It Efterom worden de bomen die op de kering staan verwijderd. We verhogen de kering met ongeveer 20 centimeter en brengen het wandelpad opnieuw aan. 

Het kappen van bomen is nodig om ruimte te maken voor het ophogen van de kering. Sowieso kunnen er beter geen bomen op een kering staan. Bomen wortelen in de kering. Als het stormt en een boom valt om, dan beschadigt deze de kering. Ook kan het gras onder bomen en struiken door de schaduwwerking minder goed groeien. Dit zorgt voor een minder sterke grasmat, de standaard bekleding van een dijk. Bomen brengen dus de stabiliteit van de kering in gevaar. En dat betekent een veiligheidsrisico voor het gebied achter de kering.

Voor de herplant van bomen gaan we samen met de gemeente op zoek naar een geschikte locatie.

Op de onderstaande tekening zie je in rood de aan te pakken waterkering. 

Klik op de afbeelding voor een vergroting.

Deeltraject Utbuorren

Voor het verbeteren van de kering Utbuorren hebben wij verschillende oplossingen voor ogen. Onze insteek is om de kering te verleggen, zodat alle woningen beschermd zijn tegen extreme waterstanden in de boezem. In de huidige situatie is een deel van de woningen niet voldoende beschermd. Afhankelijk van de situatie ter plaatse (vloerpeil van de woning en ruimte tussen de woning en het water) kijken we in overleg met de betrokken eigenaren naar de best inpasbare oplossing.

Deeltraject Louwer Om’e Tún

De kering vanaf de haven tot aan de parkeerplaats van Strandcamping Terherne wordt opgehoogd. Om de kering te versterken brengen we in de kering palen aan, die de stabiliteit van de kering vergroten. Vanaf de parkeerplaats wordt de ligging van de kering gewijzigd. Hiermee voorkomen we dat alle bomen op de bestaande kering bij de wegsplitsing Slûs en Syl gekapt moeten worden.

Dit gedeelte van de Jongebuorster Feart wordt een zogenaamde ‘beheerste boezem’. Dit is een gebied dat in principe onderdeel is van de boezem. Alleen bij extreem hoge waterstanden wordt dit gebied tijdelijk afgesloten van de boezem. Op de bestaande duikers (buizen) onder de toegangsdam van de parkeerplaats en onder de weg Syl brengen we afsluiters aan, die we bij een hoge waterstand op de boezem kunnen dichtdraaien.

Overlast voor omwonenden

We kunnen enige hinder door de werkzaamheden niet voorkomen. Er is zicht op bouwverkeer en machines en kan er enige geluidsoverlast ontstaan. Woningen en wegen blijven bereikbaar tijdens de uitvoering. Per traject houden wij en de nog te contracteren aannemer(s), omwonenden en andere partijen goed op de hoogte van de werkzaamheden, planning en mogelijke hinder.

We maken een afspraak met de perceels/erfeigenaren

In het projectgebied hebben we diverse voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd, waaronder hoogtemetingen. We onderzochten hoe we de te lage en/of instabiele waterkeringen met de minst mogelijke impact kunnen verbeteren. Het ging om keringen in de openbare ruimte en particuliere tuinen. In de ontwerpfase van het project inventariseren we de eigendommen. Bent u eigenaar van grond waar we werkzaamheden gaan uitvoeren? Dan maken we graag met u in de loop van winter/voorjaar 2024 een afspraak voor een persoonlijk gesprek.

Wat hebben we tot nu toe gedaan?

• 30 januari 2024: informatiebijeenkomst voor omwonenden en andere belangstellenden in dorpshuis De Buorkerij in Terherne. We gaven informatie over onze plannen. Waarom doen we het? Wat gaat er gebeuren? Wat merk je ervan? Ook was er volop gelegenheid om vragen aan ons te stellen.

Planning werkzaamheden (onder voorbehoud)

• Winter/voorjaar 2024: afstemming met bewoners/eigenaren om te komen tot een ontwerp voor het verbeteren van de keringen.
• Medio zomer 2024: doorlopen procedures en contracteren aannemer. Na de bouwvak (eind augustus) willen we starten met de werkzaamheden aan de waterkeringen. 
• Voorjaar 2025: afronding werkzaamheden.