We starten proef ecologisch onderhoud Dyksfeart en Djippert bij Makkum

• geplaatst op 28 juni 2023 om 13:40

De explosieve groei van inheemse waterplanten in Súdwest-Fryslân leidden vorig jaar tot veel klachten van watersportondernemers uit de omgeving van Makkum. Kleine motorbootjes, sups en kano’s konden er niet meer goed doorheen varen.

Combinatie ecologische en recreatieve doelen

Afgelopen jaar zochten we samen met gemeente Súdwest-Fryslân en de watersportondernemers, verenigd in de groep ALG, naar een oplossing voor de problemen in de Dyksfeart en Djippert.

We hoeven de beide vaarten niet te onderhouden voor de vaarrecreatie, omdat deze geen officiële vaarwegfunctie hebben’, zegt dagelijks bestuurder Monique Plantinga. ‘Wel zijn we hier verantwoordelijk voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit voor de Europese Kaderrichtlijn Water. Voor ons was de uitdaging om onze ecologische doelen te combineren met de wens voor recreatief medegebruik van de vaarten. Dat doen we in samenwerking met de gemeente Súdwest-Fryslân. We hopen dat met deze proef beide doelen worden behaald.’ Als later deze zomer blijkt dat recreanten weer teveel last hebben van waterplanten in de Dyksfeart en Djippert, dan zorgt de gemeente voor een tweede maaironde.

Ecologisch maaien

De maaiverzamelboot verwijdert in het midden van de vaart over maximaal de helft van het wateroppervlak een strook waterplanten. De planten worden vlak boven de bodem afgeknipt, zodat de waterbodem niet wordt omgewoeld. Het geknipte maaisel komt via een korf met een transportband in de verzamelbak. Als de verzamelbak vol is wordt de bak geleegd over de rietkraag heen. Door deze wijze van maaien blijven er nagenoeg geen plantenresten achter in het water. De bedoeling van ecologisch onderhoud is dat er in de vaart uiteindelijk een beter evenwicht in plantensoorten ontstaat en de biodiversiteit vergroot. En de vaarrecreanten profiteren mee.

Groei inheemse planten

We constateren de laatste tijd in diverse Friese wateren een toenemende groei van inheemse plantensoorten, zoals gele plomp, fonteinkruid, grof hoornblad, waterpest en riet. We krijgen hier veel vragen over van burgers. Dat inheemse soorten het zo goed doen in de Friese wateren is aan de ene kant positief nieuws. Dit betekent dat het water steeds helderder (toename doorzicht) wordt. Waar er meer zonlicht licht op de bodem komt, ontwikkelen onderwaterplanten zich goed. Dit betekent dat de waterkwaliteit en de biodiversiteit in en langs het water verbeteren.

Daarnaast zitten er in het water en de waterbodem nog steeds voedingsstoffen (nutriënten) waardoor waterplanten goed en snel kunnen groeien. Op sommige plaatsen die niet officieel onder het vaarwegennet vallen, zoals de Dyksfeart en Djippert, leveren de  waterplanten problemen op voor vaarrecreatie.

Kansen voor vaarroutes

Na drie jaar evalueren we de ecologische toestand van de Dyksfeart en Djippert. Monique Plantinga: ‘Dan bekijken we of het ecologisch maaien ook kan worden toegepast op andere vaarten in Fryslân die niet zijn aangewezen als vaarweg. De proef biedt kansen om, waar het wel kan, tegemoet te komen aan maatschappelijke wensen om vaarten geschikt te maken als vaarroutes voor kano’s, sups en kleine bootjes. De bestrijding van de toenemende plantengroei voor de vaarrecreatie kunnen we als Wetterskip Fryslân niet alleen. Dit kost veel tijd en geld. We moeten dit als overheden samen doen. Tegelijk biedt de proef ons argumenten waarom we in sommige wateren recreatief medegebruik moeten weren, omdat de ecologische belangen zwaarder wegen.’

De maaiverzamelboot haalt in het midden van de Dyksfeart bij Makkum een strook waterplanten weg.