Staatssecretaris van Defensie bezoekt Leeuwarden vanwege PFAS-verontreiniging Jelsumer Feart en omgeving
- geplaatst op 02 oktober 2025 om 15:28
Staatssecretaris van Defensie Gijs Tuinman was vandaag, donderdag 2 oktober 2025, op werkbezoek bij de vliegbasis Leeuwarden. Hier spraken dijkgraaf Luzette Kroon en dagelijks bestuurslid Monique Plantinga van Wetterskip Fryslân en wethouder Evert Stellingwerf van gemeente Leeuwarden met hem over de ernstige en omvangrijke PFAS/PFOS-verontreiniging van de Jelsumer Feart en omgeving.
Gemeente Leeuwarden en Wetterskip Fryslân hebben het contact met het Rijk opgezocht en hun zorgen over de verontreiniging besproken met de staatssecretaris. Wetterskip Fryslân en gemeente Leeuwarden benadrukken het belang van tempo en gezamenlijke stappen richting een integrale aanpak van de PFAS-verontreiniging rondom de voormalige vliegbasis. De vervuiling heeft ernstige gevolgen voor de leefomgeving, waterkwaliteit en het gebruik van landbouwgrond. Er is behoefte aan duidelijkheid over de sanering van zowel de vliegbasis als de omliggende gebieden, inclusief afspraken over financiering.
Defensie is gestart met een pilot om een deel van de vervuilde bodem en het grondwater op de vliegbasis aan te pakken. De opgedane kennis moet bijdragen aan een breder saneringsplan. Gemeente en waterschap waarderen deze inzet, maar pleiten voor een gezamenlijke strategie waarin ook de omgeving wordt meegenomen.
Impact op omgeving
In maart 2024 trof Wetterskip Fryslân zeer hoge concentraties PFAS/PFOS (de PFOS-norm werd tot wel 900 keer overschreden) aan in het oppervlaktewater van de Jelsumer Feart in Leeuwarden. Deze twee kilometer lange vaart grenst aan de militaire vliegbasis in Leeuwarden.
In mei 2024 bleek uit onderzoek dat de vervuilingsbron zich op de vliegbasis bevindt. Met als oorzaak het jarenlange gebruik van PFOS-houdend blusschuim op de basis. Inmiddels blijkt uit onderzoek dat er over een breed gebied buiten de vliegbasis in de aangrenzende landbouwpolders sprake is van te hoge PFAS-concentraties in (water)bodems en oppervlaktewater.
Als gevolg van de verontreiniging zijn in de omgeving gebruiksbeperkingen ingesteld. Dit betekent concreet dat tuinen niet besproeid kunnen worden en er niet gezwommen en gevist mag worden. (Huis)dieren mogen niet drinken uit het water. Er zijn verhoogde PFOS-waarden aangetroffen in vis en eieren in de omgeving. Ook bij werkzaamheden zoals slootonderhoud spelen beperkingen en extra kosten een rol, onder andere door milieuwetgeving en eisen rondom de afvoer van materiaal.
V.l.n.r. Wethouder Evert Stellingwerf (gemeente Leeuwarden), staatssecretaris van Defensie Gijs Tuinman, dijkgraaf Luzette Kroon (Wetterskip Fryslân), dagelijks bestuurslid Monique Plantinga (Wetterskip Fryslân) en commodore Marcel van Egmond (vliegbasis Leeuwarden).