Provincie- en waterschapsbestuur zetten belangrijke stap voor inrichting Koningsdiep (Alddjip)

• geplaatst op 27 oktober 2025 om 13:35

Provincie Fryslân draagt bijna 14 miljoen euro bij aan het inrichtingsprogramma. We willen voor de totale inrichting van het Koningsdiep een bedrag van ruim 9 miljoen euro beschikbaar stellen. Ons algemeen bestuur neemt hierover op 18 november een besluit.

Inrichtingsprogramma: een natuurlijk en klimaatbestendig beekdal

Voor het inrichtingsprogramma is een milieueffectrapportage gemaakt. Dit is een onderzoek naar de gevolgen voor onder andere natuur, water, landbouw en landschap. Er zijn verschillende varianten voor de inrichting vergeleken. De voorkeursvariant combineert doelen voor natuur en water en houdt rekening met de andere gebruiksfuncties van het beekdal, zoals wonen. Samen met provincie Fryslân, LTO Noord, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, It Fryske Gea en gemeente Opsterland is deze variant verder uitgewerkt in het inrichtingsprogramma.

Het programma heeft drie hoofddoelen:

• Natuurnetwerk Nederland (NNN): inrichting van 350 hectare nieuwe natuur in het beekdal.
• Europese Kaderrichtlijn Water (KRW): betere waterkwaliteit door de aanleg van meanders (bochten) in de beek en twee vispassages.
• Waterbeheer 21ste eeuw (WB21): een klimaatbestendig beekdal door water beter vast te houden, te bergen en vertraagd af te voeren.

Naast de hoofddoelen is er in het inrichtingsprogramma een aantal maatregelen voor recreatie opgenomen. Het gaat om de aanleg van een wandelpad en drie beleefpunten.

'Mei dit ynrjochtingsprogramma sette wy in wichtige stap foar de natuer en it wetter yn Fryslân, mei each foar de lânbou. It plan foar de ynrjochting fan 350 bunder foar Natuurnetwerk Nederland (NNN) is mei belutsen partijen en grûneigeners ta stân kaam. Mei-inoar wurkje we oan in beekdal dat klear is foar de takomst', aldus gedeputeerde Matthijs de Vries van provincie Fryslân.

Gerben de Boer, dagelijks bestuurslid van Wetterskip Fryslân: 'Troch gearwurking kinne wy njonken nije natuer ek in soad wetterberging yn it beekdal realisearje en ús doelen foar de 'Europese Kaderrichtlijn Water' helje. By ekstreme delslach wurdt de wetterôffier fanút it beekdal nei de Fryske boezem, it stelsel fan marren, kanalen en fearten, oant 45 prosint fermindere. Dit helpt om wetteroerlêst earne oars yn Fryslân foar te kommen.'

Uitvoeringsplan: stapsgewijs inrichten

Er worden gesprekken met de grondeigenaren en andere betrokkenen in de boven- en middenloop van het Alddjip gevoerd. Omdat nog niet alle grond beschikbaar is, wordt de inrichting stapsgewijs gerealiseerd. Het werk kan als eerste starten in de bovenloop, tussen Bakkeveen en de Mounleane, bij Wijnjewoude en Ureterp. Het gaat om ruim 200 hectare waarvoor een uitvoeringsplan voor de komende jaren is opgesteld. Daarna volgen de overige 150 hectares in het beekdal.

Het proces: inzage en definitieve vaststelling

Als ons algemeen bestuur op 18 november instemt met het inrichtingsprogramma, ligt dit samen met het uitvoeringsplan van 1 december 2025 tot en met 12 januari 2026 ter inzage op het provinciehuis en in ons hoofdkantoor in Leeuwarden. De stukken en het reactieformulier komen digitaal beschikbaar via www.fryslan.frl/koningsdiep. Tijdens de inzageperiode worden er inloopbijeenkomsten georganiseerd in het gebied.

Na de zes weken durende inzageperiode verwerkt de provincie de reacties. Hierna worden het definitieve inrichtingsprogramma en uitvoeringsplan opgesteld. In het voorjaar van 2026 stelt Gedeputeerde Staten, met instemming van Wetterskip Fryslân, de definitieve plannen vast en wordt de uitvoering voorbereid met betrokken partijen en eigenaren. Provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân verwachten de werkzaamheden uit te voeren tussen 2026 en 2030.

Achtergrond

In de jaren zestig is de loop van de beek Alddjip aangepast en het gebied beter ingericht voor landbouw. Vanaf 2007 wordt gewerkt aan nieuwe natuur langs de beek, met meer ruimte voor water. Inmiddels is 225 hectare nieuwe natuur in het westen van het beekdal ingericht. Na jaren van voorbereiding ligt er nu een duidelijk plan voor het oosten van het beekdal: de boven- en middenloop van het Alddjip. Meer informatie over het Koningsdiep is te vinden op www.fryslan.frl/koningsdiep.

Impressie van het zomer- en winterbeeld in het nieuw brongebied - Bakkeveen (klik op de afbeelding voor een vergroting)