Bouw nieuwe gemalen Elahuizen

Doel van het project

De twee bestaande gemalen, gemaal Harich Elahuizen (1967) en het 200 meter verderop gelegen gemaal Groote Noordwolderpolder (1970), moesten worden vervangen. De bemalingsinstallaties hadden het einde van de technische levensduur bereikt. We bouwden twee nieuwe gemalen met één uitstroomput. De nieuwe gemalen zijn gebouwd ten zuiden van de bestaande gemalen bij de kruising Tsjerkewei-Wâldwei. Zo konden de oude gemalen tijdens de bouw het gebied blijven bemalen.

De nieuwe gemalen bemalen de twee polders Harich-Elahuizen en Groote Noordwolderpolder tussen de dorpen Oudega, Elahuizen en Harich. Samen hebben de polders een oppervlakte van ongeveer 2350 hectare. Met de nieuwe gemalen kunnen we het water in beide polders beter op peil houden. In perioden van extreme neerslag moet er meer water worden afgevoerd.

Uiterlijk nieuwe gemalen 

De nieuwe gemalen bestaan uit een gebouw met daaronder een betonnen put. In beide putten zitten twee pompen. De beide gemalen kunnen samen per minuut 225 kubieke meter (225.000 liter) water verpompen. Dat is ongeveer 12 millimeter regen op een dag. Het water wordt via de nieuwe uitstroomput geloosd op de Nijegaastervaart, die weer onderdeel is van de Friese boezem (stelsel van meren, kanalen en vaarten). 

Het ontwerp van het nieuwe gemaal Harich Elahuizen. Het nieuwe gemaalgebouw heeft een glazen voorgevel en de gebruikte materialen en kleuren passen bij de omgeving. Klik op de afbeelding voor een vergroting. 

Maxima-boom tijdelijk verplaatst

Op het terrein van gemaal Harich Elahuizen staat een speciale boom die koning Willem-Alexander en koningin Máxima daar tijdens hun bezoek aan Elahuizen in 2013 hebben geplant. Om de boom tijdens de werkzaamheden niet te beschadigen, kreeg de boom tijdelijk een nieuw plekje. Na de bouw staat de boom weer op de oude plek die goed toegankelijk is voor bewoners en recreanten.

Vispasseerbaar

Beide gemalen kregen visvriendelijke pompen en daarnaast is nog een aparte vispassage aangelegd voor de vismigratie. Zo kunnen vissen ongeschonden van de polders naar de Friese boezem zwemmen en terug.

Faunatoren en otterfaciliteiten

We bouwden bij het gemaal een bijna 5 meter hoge faunatoren van duurzaam hout. Ook zijn er meerdere otterfaciliteiten gebouwd. De faunatoren biedt een broed- en schuilplek aan allerlei kwetsbare soorten vogels, zoogdieren en insecten. Vooral vleermuizen, zwaluwen, mussen en allerlei soorten bijen profiteren van de faunatoren. Door klimaatverandering en verstedelijking komen deze soorten steeds vaker in de verdrukking, terwijl ze van levensbelang zijn voor onze leefomgeving.

De otter komt veelvuldig voor in dit gebied. Voor de otter is onder andere een faunapassage aangelegd. Otters worden helaas maar al te vaak doodgereden. De faunapassage leidt otters (en andere diersoorten) veilig onder de Tsjerkewei door. Het terrein bij het gemaal zaaien we kruidenrijk in om de biodiversiteit te vergroten.

Renovatie stuwen

De twee stuwen aan de Keamerlânswei zijn gerenoveerd en geautomatiseerd. We kunnen de stand van de kleppen van deze stuwen, waar het water overheen stroomt, straks op afstand regelen. Hiermee wordt het waterpeil, in zowel natte als droge perioden, beter beheerst en de wateroverlast voor met name de landbouw in het gebied beperkt.

Planning en kosten

Aannemer Schot B.V. startte begin november 2022 met de bouw van de nieuwe gemalen. De gemalen zijn inmiddels opgeleverd. De totale investering van de gemalen en de renovatie van twee stuwen is ruim 5 miljoen euro.